چرا سموم قارچی در جوجه های گوشتی اهمیت دارد؟

اثرات منفی سموم قارچی در طیور می تواند گستره باشد و منجر به کاهش یکپارچگی دستگاه گوارش، ایمنی و عملکرد در جوجه های گوشتی و خسارات اقتصادی شود. با توجه به مقادیر بالای سموم قارچی در خوراک طیور، یک مدیریت راهبردی برای کنترل خطر سموم قارچی به منظور محافظت از حیوانات جهت کاهش چالش ها و اطمینان از سودآوری تولید، مورد نیاز است.

• سه نکته کلیدی می تواند به ارزیابی اثر سموم قارچی بر تولید جوجه های گوشتی کمک کند: سطوح آلودگی در خوراک
• اثرات مستقیم و غیرمستقیم سموم قارچی در حیوان
• پارامترهای عملکردی

آلودگی خوراک طیور به سموم قارچی

سموم قارچی غالباً در خوراک طیور یافت می شوند. مطابق بررسی های انجام شده بین سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ بر روی سموم قارچی در سراسر دنیا، بیش از ۸۰۰۰ نمونه خوراک طیور، آلوده به سموم قارچی بودند. ۹۲ درصد از این نمونه ها به بیش از یک سم قارچی آلوده بودند. بنابراین ارزیابی تصویر کلی سموم قارچی و نه فقط توجه به اثرات یک سم قارچی برای بررسی خطری که متوجه تولید جوجه های گوشتی است، از اهمیت بالایی برخودار است. حضور مکرر سموم قارچی باعث تحریک سیستم ایمنی حیوانات و در نتیجه کاهش عملکرد گله ها می شود که نتیه آن می تواند زیان تولیدکنندگان باشد.

سموم قارچی در جوجه های گوشتی

علایم کلینیکی قابل مشاهده مانند کبد چرب، فرسایش نوک یا تخمدان کیستیک همیشه در جوجه های گوشتی و در شرایط عملی به دو دلیل همیشه به طور واضح قابل شناسایی نیستند: اول این که دوره زندگی کوتاه جوجه های گوشتی به این معنی است که مشکلات ممکن است در کمین حیوان باشند ولی فرصتی برای بروز ظاهری نداشته باشند. دوم این که اثرات ترکیبی چند سم قارچی، تشخیص مسمومیت ناشی از سموم قارچی (مایکوتوکسیکوزیس) را دشوارتر می کند. هرچند، اثرات اصلی سموم قارچی بر ایمنی، التهاب، اکسیداسیون و سلامت روده در پرورش طیور به روشنی در آزمایش های علمی ثابت شده است.

توجه ویژه ای به موارد زیر است:

– اثر سموم قارچی بر سلامت روده: به خوبی ثابت شده است که سموم قارچی، به ویژه دی اکسی نیوالنون (DON) و فومونیزین ها (FUM) جنبه های مختلف یکپارچکی روده را تحت تأثیر قرار می دهند. متا آنالیزی در سال ۲۰۱۳ اثر واضح این دو سم قارچی را به صورت زیر نشان داد:

• اثر بر ساختار مورفولوژیکی اپیتلیوم روده از طریق تخریب پرزها.
• اثر از طریق کاهش اتصالات محکم بین سلول های روده، باز کردن سدهای روده نسبت به جریان خون.
• اثر از طریق تغییر پاسخ ایمنی موضعی و الگوی میکروبی
• در مجموع این اثرات می توانند چندین عملکرد روده را به خطر بیندازند که عمدتاً از طریق کاهش سطح جذب مواد مغذی و در نتیجه آسیب به هضم می باشد.

سموم قارچی به عنوان عوامل محرک جنبه های سلامتی

مدارکی وجود دارد که دُزهای کم تا متوسط سموم مختلف فوزاریومی (دی اکسی نیوالنون، نیوالنون، فومونیزین ها، T-2 و زرالنون) عوامل مستعدکننده برای بیماری های مختلف مهم طیور مانند کوکسیدیوز، سالمونلوزیس، آنتریت نکروتیک و کولی باسیلوز هستند.

ترکیب دی اکسی نیوالنون، فومونیزین ها و زرالنون به عنوان کاهش دهنده پاسخ ایمنی ناشی از آیمریا و کاهش دهنده بازدهی درمان های ضدکوکسیدوزی هستند. شواهدی مبنی بر احتمال بالاتر سالمونلا تیفیموریوم با حضور دی اکسی نیوالنون و T-2 وجود دارد که پیشنهاد می کند این ترکیبات می توانند متابولیسم باکتری ها را تغییر دهند. بیماری زایی ای.کولای با فومونیزین ها تحت تأثیر قرار گرفته و باعث تحریک کلونیزه شدن در روده و جابجایی ای.کولای می شود.

تحریک سیستم ایمنی و فشار بر کبد به هزینه مواد مغذی و انرژی لازم برای رشد

کبد به طور مستقیم به وسیله بیشتر سموم قارچی تحت تأثیر قرار می گیرد که باعث از بین رفتن عملکرد سلول های کبدی می شود. در جوجه های گوشتی، دژنره شدن چربی و افزایش تقریباً ۱۵ درصدی وزن کبد گزارش شده است. این آسیب باعث افزایش هزینه مواد مغذی و اسیدهای آمینه به ویژه متیونین به عنوان اولین اسید آمینه محدود کننده می شود. برای غلبه بر این چالش، کار مناسب می تواند تنظیم سطوح تغذیه ای جیره با حضور سموم قارچی باشد.

با تنظیم فرمولاسیون، بر مشکل غلبه نمی کنید. فقط ممکن است در کوتاه مدت مشکل را کاهش دهید، با این حال این استراتژی هزینه بیش تری را برای جیره به همراه دارد. علاوه بر این، الگوی دینامیکی آلودگی به سموم قارچی به این معنی است که در دراز مدت امکان پذیر نیست. روش درست استفاده از غیرفعال کننده های سموم قارچی به منظور جلوگیری از کاهش ارزش غذایی بدون تلاش برای حدس زدن این است که چه طور تغییرات تغذیه ای در جیره مدیریت شود.

شکست واکسیناسیون به دلیل تداخل سموم قارچی با سیستم ایمنی

تغییر پاسخ ایمنی یکی از اعمال اصلی سموم قارچی است. این سموم بدون سر و صدا با سایر جنبه های بهداشتی نظیر بازدهی واکسیناسیون تداخل می کنند. سموم قارچی به عنوان یک عامل کمک کننده در کاهش ایمنی در برابر بیماری های ویروسی جوجه گوشتی عمل می کنند.

اکراتوکسین، دی اکسی نیوالنون، T-2، سیکلوپیازونیک اسید به طور معنی داری تیتر آنتی بادی برای ویروس بیماری های نیوکاسل، برونشیت، بورس عفونی [گامبرو] و هیدروپریکاردیوم [آنگارا] را کاهش می دهد. این شکست در واکسیناسیون پرنده را نسبت به بیماری های عفونی که در شرایط طبیعی می تواند مهار شود، مستعدتر می کند.

توانایی سموم قارچی در تسهیل آلودگی باکتریایی لاشه

همان طور که قبلاً توضیح داده شد، سموم قارچی می توانند ضخامت اپیتلیوم روده را کاهش داده و “روده نشت کننده” را ایجاد کنند. هنگامی که اتصالات بین سلول های روده مختل شود، تبادل مولکول ها بین روده و جریان خون رخ می دهد. این شرایط می تواند آلودگی لاشه در کشتارگاه را به اشکال زیر تحت تأثیر قرار دهد:

• نشت بیش تر فضولات و آلودگی بیش تر در کشتارگاه به دلیل مقدار آب بیش تر در مجرای روده.
• اجازه ورود باکتری های بیماری زا به گردش خون در اثر آسیب اتصالات روده.

بنابراین، جلوگیری از ایجاد “روده نشت کننده” می تواند با خسارات اقتصادی و افزایش امنیت غذایی در صنعت طیور مرتبط باشد.

اثر سموم قارچی بر پارامترهای عملکردی جوجه گوشتی

هنوز عملکرد، یکی از مهم ترین پارامترهای ارزیابی موفقیت تولید در صنعت طیور است. از این دیدگاه، ثابت شده است که سموم قارچی می تواند بر پارامترهای زئوتکنیکی [تکنیک های پرورش] در یک فارم گوشتی تأثیر منفی بگذارد.

مجموعه یافته های آزمایش های علمی نشان می دهند که حضور سموم قارچی در جیره طیور به طور معنی داری خوراک مصرفی را تا ۱۲ درصد و افزایش وزن بدن را تا ۱۴ درصد کاهش داده و در مقایسه با گروه غیر آلوده منجر به بالا رفتن ۷ درصدی ضریب تبدیل می شود. این امر عمدتاً مربوط به کاهش خوراک مصرفی است که منجر به بازدهی کمتر ابقا و ذخیره پروتئین می شود.

نتایج آزمایشی در سال ۲۰۱۸، اثر هم افزایی منفی بین جیره ای با چالش عدم تعادل میکروبی و دی اکسی نیوالنون و فومونیزین ها اضافه شده بر عملکرد جوجه های گوشتی را نشان داد. به طرز جالب توجهی این یافته ها نشان دادند که کاهش عملکرد حتی در مرحله پایانی رشد مشهودتر است و تأثیر سموم قارچی در پارامترهای رشدی پایان دوره را تقویت می کند.

نمونه ای از نتایج واقعی نیز در سال ۲۰۲۰ به دست آمده است. در این ارزیابی طولانی مدت (۱۸ آزمایش متوالی) یک گله تجاری، نشان داده شد که آلودگی به سموم قارچی در مقادیری کم تر از توصیه های اتحادیه اروپا، اثر معنی دار ۵/۲ واحدی در ضریب تبدیل دارد که اثرات هم افزایی سموم قارچی (فومونیزین ها، زرالنون، دی اکسی نیوالنون و دی استوکسی سیرپنول) و کاهش عملکرد جوجه های گوشتی در شرایط تجاری را تأیید می کند.

اثرات منفی سموم قارچی می تواند گسترده و شامل کاهش یکپارچگی دستگاه گوارش، ایمنی و عملکرد جوجه های گوشتی باشد و منجر به خسارات اقتصادی شود. به دلیل وجود مکرر سموم قارچی در خوراک طیور، استراتژی مدیریت خطر سموم قارچی برای محافظت حیوانات گوشتی در تمام مراحل پرورش به منظور کاهش چالش ها و اطمینان از سودآوری تولید مورد نیاز است.